Daarna ging ik naar de Citadel van Verdun en het Fort van Douaumont. Ik durf me nauwelijks voorstellen wat de soldaten hier hebben meegemaakt, tussen deze muren waar het vocht doorsijpelt in het angstaanjagende kabaal van de bombardementen.

Om nog maar te zwijgen over de ziekten, de rondzwermende ratten en de luizen die zo hard jeukten dat ze de haren van hun hoofd wilden trekken!
En te denken dat mijn overgrootvader, Ousmane Samaké,
hier gevochten heeft. Hij was een “Senegalese tirailleur“. 

In zijn vaderland was hij nochtans een zeer vreedzame troubadour.
Hij had heel wat muziekinstrumenten en maakte voortdurend muziek.
Net zoals ik, eigenlijk!

Hij had zo’n grappige doedelzak en een kleine accordeon
die ik bijgehouden heb en waarop ik soms nog speel.
Net zoals hij deed toen hij omringd was door zijn wapenbroeders,
in de achterhoede van het front.

Hij speelde ook op het platteland in België. Hij werd immers in 1917 gevangengenomen door de Duitsers. 

Vooraleer hij naar een kamp werd gebracht, moest hij op het veld werken. Hij maakte zelfs van de gelegenheid gebruik om enkele traditionele muziekstukken van deze streek te leren.

Ik geloof dat deze periode, die niet erg lang duurde,
hem een adempauze heeft gegeven.

Uit die tijd hield mijn grootvader een partituurboek bij dat gepubliceerd werd in Saarbrücken. Het is in dit boek dat ik de laatste foto van hem vond die in Europa was genomen. Hij poseert uiteraard met zijn accordeon !

Dit is trouwens een stuk dat ik wil spelen voor de film die we samen
met Lara en de anderen aan het maken zijn.